“ต้นขัน” สมุนไพรพื้นข้านโบราณ

"ต้นขัน" พืชสมุนไพร
ชื่อวิทยาศาสตร์ paranephelium Macrophylum king
วงศ์ Sapondacere
ขันเป็นพืชสมุนไพรที่พบในป่าพื้นราบ ตลอดจนพื้นที่ภูเขาสูง พื้นที่เทือกเขาบรรทัด จังหวัดพัทลุงและจังหวัดใกล้เคียง ขันนับว่าเป็นพืชที่มีประโยชน์ ด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำ เพราะมีเพราะมีระบบรากลึกและรากยึดผิวดินดีมากเจริญเติบโตเร็วพอสมควรนอกจากนี้น้ำมันในเมล็ดพันธ์มีประโยชน์ทางยาสมุนไพรมากนำมาใช้รักษาโรคกันช้านานแต่ปัจจุบันฉันถูกทำลายไปมา ขันนับว่าเป็นพืชที่มีประโยชน์มากไม่ว่าด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมหรือด้านยาสมุนไพร จึงควรอนุรักษ์ไว้ให้อยู่คู่ภูมิปัญญาไทยตลอดไป
   ลักษณะพืช
 ขันเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่เปลือกค่อนข้างเรียบสีน้ำตาลใบเป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่  ยอดอ่อนจะมีสีแดง  ดอกมีขนาดเล็กออกปลายยอดเป็นช่อ    ผลมีเปลือกหุ้ม   เมื่อแกเต็มที่จะแตกอ้า   เมล็ดจะร่วงเมล็ดกลมผิวเรียบมันสีน้ำตาลขนาด 2 ถึง 2.5 เซนติเมตร
 รสและสรรพคุณ  น้ำมันของเมล็ด  รสเมา  สรรพคุณแก้โรคผิวหนัง  แก้ปวดเมื่อย
ภูมิปัญญาหมอพื้นบ้าน  
1.น้ำกัดเท้าใช้น้ำมันประสมปูนกินหมากทาคนนอน    
2.หมักผมแก้คันศรีษะป้องกันระงแค  ช่วยให้ผมเป็นเงางาม
3.ทาอาการเพชรเป็นเม็ดผื่นคันในเด็กหรืออาการแพ้จากยุงแมลงกัด
4.ใช้น้ำมันคันอย่างเดียวหรือผสมน้ำมันไพลทาเก้บปวดเมื่อย

ข้อมูลโดย  นายสวาท จันทร์แดง พท.ว,พท.ภ